Συστηματική ἐνασχόληση μέ τή νοερά προσευχή προϋποθέτει, κατά τή διδασκαλία τοῦ Γέροντος Πορφυρίου, πρῶτον, ἔμπειρο Γέροντα ποῦ θά παρακολουθεῖ τόν ἀσκούμενο, καί δεύτερον, ψυχή καθαρή ἀπό ἐγωισμό, μνησικακία, ἀντιπάθειες, θέλημα, κενοδοξία καί τά παρόμοια. Πολύ τόνιζε τήν ἀνάγκη γιά τήν ἐκτέλεση τῶν παραδεδομένων ἀκολουθιῶν, γιά τό διάβασμα τῶν ὕμνων τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὥστε ἡ συμβουλή τοῦ “Λέγε διαρκῶς τήν εὐχή” ἰσχύει μέν καί γιά ὅλους μας, ἀλλά μέ διάκριση, χωρίς κατάργηση τῶν ἀκολουθιῶν καί χωρίς τήν ἰδέα ὅτι ἐπειδή θά ποῦμε κάποιες φορές τό “Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησον μέ”, φθάσαμε δῆθεν σέ μέτρα.
Μάλιστα μερικούς, ποῦ ἔβλεπε ὁ Γέροντας ὅτι...
ἀπό ἐγωισμό ἤθελαν νά “μάθουν” νά λένε τήν εὐχή, γιά νά καυχῶνται φανερά ἤ μυστικά ὅτι κάνουν ἀνώτερη προσευχή, τούς συμβούλευε νά μήν ἀσχοληθοῦν μέ τή νοερά προσευχή. Καί εἶχε διηγηθεῖ παραδείγματα ἀνθρώπων ποῦ “ἔπαθαν”, ἐπειδή καταπιάστηκαν μέ τήν εὐχή μέ “προγραμμα”, μέ “σκοπό”, μέ “μέθοδο”, ἀντί νά παρακαλοῦν ταπεινά νά τούς ἐλεήσει ὁ Θεός.
Ἡ προσευχή δέ μετριέται. Ξεπηδάει! Δέν παρατηρεῖται ἀπό τόν προσευχόμενο, ξεχύνεται ὅπως τά δάκρυα στή συγκίνηση, χωρίς ἐσκεμμένη προσπάθεια. Καί ὅμως χρειάζεται καί γιά τήν προσευχή κάποια ἐργασία, ἀλλά αὐτή δέν εἶναι βίαιη καί καταναγκαστική. Πρέπει νά δημιουργήσουμε τήν ἀτμόσφαιρα. Νά διαβάσουμε κάτι πνευματικό, νά θυμιάσουμε, νά ψάλλομε, νά ἀνάψουμε τό καντηλάκι μας, νά συγκεντρωθοῦμε, νά εὐχαριστήσουμε, νά δοξολογήσουμε, νά παρακαλέσουμε καί ὅλα αὐτά ἁπλά καί ἀβίαστα, ἐν ἁπλότητι καρδίας.
Γέροντος Πορφυρίου Ἀνθολόγιο Συμβουλῶν, σέλ. 378-379.
